Unit 34. Nouns (Danh từ)

I. Định nghĩa và phân loại

Danh từ là từ để gọi tên một người, một vật, một sự việc, một tình trạng hay một cảm xúc.

Danh từ có thể được chia thành hai loại chính:

Danh từ cụ thể (concrete nouns): man, river, Peter, Daisy…

Danh từ trừu tượng (abstract nouns): happiness, beauty, health…

Danh từ cụ thể còn có thể được chia thành:

Danh từ chung (common nouns): table, man, wall…

Danh từ riêng (proper nouns): Peter, Jack, England…

II. Danh từ đếm được và không đếm được (countable and uncountable nouns)

Danh từ đếm được (Countable nouns): Một danh từ được xếp vào loại đếm được khi chúng ta có thể đếm trực tiếp người hay vật ấy. Phần lớn danh từ cụ thể đều thuộc vào loại đếm được.

Ví dụ: boy, apple, book, tree…

Danh từ không đếm được (Uncountable nouns): Một danh từ được xếp vào loại không đếm được khi chúng ta không đếm trực tiếp người hay vật ấy. Muốn đếm, ta phải thông qua một đơn vị đo lường thích hợp. Phần lớn danh từ trừu tượng đều thuộc vào loại không đếm được.

Ví dụ: meat, ink, chalk, water…

III. Danh từ ghép

Một danh từ ghép là một danh từ được hình thành bởi hai hay nhiều yếu tố tạo thành.

Khi phát âm, đối với cấu trúc Noun + Noun và Gerund + Noun, chỉ có yếu tố thứ nhất được nhấn mạnh (stressed) mà thôi.

Trong cách viết, danh từ ghép có thể được viết:

Dính liền thành một từ: blackbird, housewife

Cách bởi một gạch nối: fire-engine, sea-serpent

Rời ra và không có gạch nối: post office, football player

Danh từ ghép có thể được hình thành theo các cấu trúc sau:

Noun + Noun: headmaster, fire-engine

Gerund + Noun: dining-room, writing-paper

Adjective + Noun: quick-silver

Adjective + Verb: whitewash

Verb + Noun: pickpocket

Adverb + verb: overlook

IV. Chức năng ngữ pháp của danh từ

Một danh từ có thể làm các chức năng ngữ pháp sau:

1. Làm chủ từ (subject) của một động từ:

Ví dụ: The man drove a car.

2. Làm túc từ (object) trực tiếp hay gián tiếp của một động từ:

Ví dụ: I sent the boy that parcel.

3. Làm bổ ngữ từ (complement) của một động từ:

Ví dụ: She is a pretty girl.

4. Dùng với một giới từ để tạo thành một ngữ giới từ (prepositional phrase)

Ví dụ: Janet threw the flowers to Max.

V. Số nhiều của danh từ - Các trường hợp đặc biệt

1. Những danh từ sau đây có số nhiều đặc biệt:

man - men : đàn ông

woman - women : phụ nữ

child - children : trẻ con

tooth - teeth : cái răng

foot - feet : bàn chân

mouse - mice : chuột nhắt

goose - geese : con ngỗng

louse - lice : con rận

2. Những danh từ sau đây có hình thức số ít và số nhiều giống nhau:

deer : con nai

sheep : con cừu

swine : con heo

3. Những danh từ chỉ đồ vật được tạo thành bởi hai hay nhiều yếu tố chỉ có dạng số nhiều. Khi cần xác định số ít người ta dùng thêm một danh từ khác như a pair of (một cặp), a set of (một bộ), …

Ví dụ: trousers, pants, jeans, scissors, pincers, cards….

4. Những danh từ sau đây có nguồn gốc từ một ngôn ngữ khác nên vẫn giữ hình thức số nhiều của ngôn ngữ gốc:

axis axes trục

addendum addenda phần phụ lục

analysis analyses phân tích

bacillus bacilli trực khuẩn

bacterium bacteria vi khuẩn

basis bases căn bản

corrigendum corrigenda lỗi ấn loát

crisis crises khủng hoảng

criterion criteria tiêu chuẩn

erratum errata lỗi in, lỗi viết

hypothesis hypotheses giả thuyết

larva larvae ấu trùng

locus loci địa điểm, quỹ tích (toán)

medium media người trung gian

nebula nebulae tinh vân

oasis oases ốc đảo

phenomenon phenomena hiện tượng

radius radii bán kính

stratum strata vỉa đất

thesis theses luận đề, luận án

5. Những danh từ sau đây có hai số nhiều, một được tạo thành theo ngôn ngữ gốc, một theo cấu trúc tiếng Anh:

appendix appendixes appendices phần phụ lục

aquarium aquaria aquariums hồ cá

automaton automata automatons thiết bị tự động

catus cacti cactuses cây xương rồng

curriculum curricula curriculums chương trình dạy

focus foci focuses tiêu điểm

formula formulae formulas công thức

fungus fungi funguses vi nấm

maximum maxima maximums độ tối đa

memorandum memoranda memorandums sự, bản ghi nhớ

minimum minima minimums độ tối thiểu

retina retinae retinas võng mạc

sanatorium sanatoria sanatoriums bệnh xá

terminus termini terminuses ga cuối

vortex vortices vortexes gió cuộn, xoáy

6. Những danh từ sau đây có hai số nhiều khác nghĩa:

index indexes phần mục lục

indices số mũ (toán)

brother brothers anh em trai

brethren anh em đồng đạo

cloth cloths các loại vải

clothes quần áo

die dies khuôn dập để đúc tiền

dice con xúc xắc

formula formulas hình thức của từ

formulae công thức toán

genius geniuses thiên tài

genii thần

medium mediums người đồng bóng

media phương tiện

penny pennies nhiều đồng một xu

pence một đồng nhiều xu

VI. Số nhiều của danh từ riêng và danh từ ghép

1. Một danh từ riêng khi sử dụng ở số nhiều thường dùng với mạo từ The và có nghĩa là “gia đình”.

Ví dụ: The Browns will go to London.

2. Trong danh từ ghép (compound noun) chỉ có yếu tố sau cùng được chuyển sang số nhiều.

Ví dụ: armchair - armchairs, tooth-brush - tooth-brushes

3. Trong các danh từ ghép của man và woman, cả hai yếu tố đều chuyển sang số nhiều.

Ví dụ: man servant - men servants

4. Các danh từ ghép được tạo thành bởi một danh từ + ngữ giới từ (
prepositional phrase) có thể có hình thức số nhiều ở danh từ hay ở cuối.

Ví dụ: father-in-law - fathers-in-law/father-in-laws

VII. Giống của danh từ (Noun Gender)

1. Khi không cần phải nhấn mạnh giới tính, hình thức giống đực (masculine forms) thường được sử dụng.

Ví dụ: Poets usually live in poverty.

2. Một số lớn danh từ giống cái (feminine forms) được hình thành bằng cách thêm -ess vào hình thức giống đực, đôi khi có một số thay đổi nhỏ trong cách viết.

poet - poetress thi sĩ

author - authoress tác giả

actor - actress diễn viên

waiter - waitress người bồi

Baron - Baroness Nam tước

Count - Countess Bá tước

Duke - Duchess Công tước

manager - manageress quản lý

emperor - empress hoàng đế

giant - giantess người khổng lồ

god - goddess thần thánh

heir - heiress người thừa kế

host - hostess chủ nhà

Jew - Jewess người Do Thái

lion - lioness sư tử

master - mistress sư phụ

murderer - murderess sát nhân

Marquis - Marquess Hầu tước

negro - negress người da đen

tiger - tigress con cọp

priest - priestess tu sĩ

shepherd - shepherdess người chăn cừu

Prince - Pricess hoàng tử

Viscount - Viscountess Tử tước

3. Một số danh từ có giống cái là một từ khác biệt.

boy girl con trai/gái

man woman đàn ông/bà

sir madam Ông/Bà

King Queen Vua/Nữ hoàng

father mother ba/mẹ

husband wife chồng/vợ

horse (stallion) mare ngựa

bull (ox) cow bò

cock hen gà

buck doe con mểnh

colt filly ngựa con

stag hind con hươu

boar sow heo

bullock heirfer bò tơ

brother sister anh/chị

gentleman/lord lady Ông/Bà

son daughter con trai/gái

uncle aunt chú bác/cô dì

nephew niece cháu

monk (friar) nun tu sĩ

tutor governess người dạy kèm

wizard witch phù thủy

drake duck vịt

gader goose ngỗng

dog bitch chó

ram ewe cừu

fox vixen chồn

4. Một số danh từ tạo lập hình thức giống cái bằng cách thêm vào một yếu tố xác định giới tính như man/woman, boy/girl, lord/lady, he/she, cock/hen, tom/tabby, billy/nany…

Ví dụ: man friend - woman friend, boy cousin - girl cousin, landlord - landlady, he-bear - she bear, cock sparrow - hen sparrow, tomcat - tabby cat, billy-goat - nanny-goat…